Η ανυπότακτη Κάρμεν (Μαίρη-Ελεν Νέζη) συναντά το θάνατο στην αγκαλιά του Δον Χοσέ (Ρούμπενς Πελιτσάρι)
Του ΓΙΑΝΝΗ ΣΒΩΛΟΥ "Ελευθεροτυπία 12-10-2010"
Τι πιο ταιριαστό για τη Λυρική Σκηνή από το να μας πρόσφερε φέτος το -και διεθνώς- πρώτο σύγχρονο σκηνικό ανέβασμα της «Αδελφής Βεατρίκης» του Μητρόπουλου, υπενθυμίζοντας και επιβεβαιώνοντας την εθνική της αποστολή σε πολλαπλά χαλεπούς καιρούς!
Αντίθετα, επιμένοντας «λαϊκά», μας μπουκώνει επαναλήψεις και αναβιώσεις, αρχής γενομένης με την «Κάρμεν», η οποία εγκαινίασε την πτωχότερη ίσως, και σίγουρα λιγότερο εμπνευσμένη καλλιτεχνική περίοδο της ιστορίας της (9/10/2010).
Στην άνευρη αναβίωση της συμβατικής σκηνοθεσίας του Βασίλη Νικολαΐδη (2002) πρωταγωνίστησε μια νέα, όχι απόλυτα εύστοχη διανομή τραγουδιστών. Τον επώνυμο ρόλο έφερε η μεσόφωνος Μαίρη-Ελεν Νέζη, επιλογή που, δεδομένης της μακράς, επιτυχούς ενασχόλησής της με το μπαρόκ, σίγουρα ξάφνιασε. Εμπειρη, ακμαία μονωδός η Νέζη, τραγούδησε με ακρίβεια και άνεση που εντυπωσίασαν, αξιοποιώντας με τέχνη την ωραία, ευκίνητη, άριστα εστιασμένη φωνή της.
Ομως η παρτιτούρα απαιτεί σαφώς διαφορετικές ισορροπίες: πιο σκούρα ηχοχρώματα, πιο αδρή υφή, άλλες κατανομές δυναμικής. Αλλά και σκηνικά -με εξαίρεση τη βίαιη, προδρομικά βεριστική τελική σκηνή, όπου η μουσική υπερασπίζεται απόλυτα τον εαυτό της- η ανάλαφρη, λαμπερή Κάρμεν της δεν ανέδιδε την επικίνδυνη ερωτική σαγήνη, την επιθετικότητα του αδίστακτου αρπακτικού, τον αυθάδη σαρκασμό, την αγέλαστη αποφασιστικότητα απέναντι στη συναίσθηση του μοιραίου.
Ολα αυτά τονίστηκαν από τη σκηνική και φωνητική αντιπαράθεσή της με τον ιδανικά μεσογειακό Δον Χοσέ του Ρούμπενς Πελιτσάρι. Ο Ιταλός τενόρος, που είχαμε ακούσει το καλοκαίρι στην Μπρέγκεντς ως Ρανταμές («Ε» 18/8/2010), διέθετε τα σωστά φωνητικά προσόντα -χροιά, σφρίγος, ρωμαλέα δυναμική- που απαιτεί ο ρόλος, αλλ' επιπλέον αίσθηση ύφους, (ελεγχόμενη) τραχύτητα και πειστική δραματική αμεσότητα. Φωνητικά και σκηνικά αξιοπρεπής υπήρξε η Μαρία Μητσοπούλου ως Μικαέλα, σκηνικά όχι αρκετά πειστικός ο Δημήτρης Κασιούμης ως Εσκαμίγιο. Την παράσταση διηύθυνε με σφρίγος ο Ηλίας Βουδούρης.
Ανισος φόρος τιμής σε Μάλερ και Μητρόπουλο
Φέτος η συμπλήρωση 50 χρόνων από το θάνατο του Δημήτρη Μητρόπουλου (1896-1960) και 150 από τη γέννηση του Μάλερ (1860-1911), υπενθυμίζουν σημαδιακά την αποφασιστική συνεισφορά του Ελληνα αρχιμουσικού στην καθιέρωση της μουσικής του Βοημού συνθέτη μεταπολεμικά. Ανταποκρινόμενα σε πρόταση του μουσικολόγου Απόστολου Κώστιου, τα Μουσικά Σύνολα του Δήμου Αθηναίων τίμησαν τη διπλή επέτειο παρουσιάζοντας τη μαλερική «Συμφωνία αρ.3» υπό τον Λουκά Καρυτινό (Μέγαρο Μουσικής, 27/9/2010).
Ο Ελληνας αρχιμουσικός απέδειξε ότι κατανοεί τις ιδιαίτερες, υψηλές τεχνικές απαιτήσεις της «πολυεπίπεδης» μουσικής αφήγησης του Μάλερ και διαθέτει τη μουσική ευαισθησία να ανταποκριθεί στη σύνθετη δραματολογία της. Σε αδιάλειπτη εγρήγορση υπαγόρευσε διαφοροποιήσεις ταχυτήτων, διατήρησε συνεκτικά σταθερούς βηματισμούς, όρισε παραγραφοποιήσεις, επίπεδα και παρενθέσεις στη μουσική αφήγηση. Ατυχώς για όλους -των τιμωμένων συμπεριλαμβανομένων!- η συναυλία υπήρξε καταφανώς άνιση.
Είναι απολύτως σαφές ότι η Συμφωνική Ορχήστρα του Δήμου Αθηναίων δεν διαθέτει ούτε την εμπειρία ούτε το επίπεδο τεχνικής επάρκειας που θα της επέτρεπε να αναμετρηθεί επιτυχώς με τέτοια έργα· ομοίως τα φωνητικά σύνολα που συμμετείχαν. Η απουσία ικανών διαβαθμίσεων δυναμικής σε έγχορδα και πνευστά κατέστρεψε ατμόσφαιρες και ακύρωσε νοηματικές διαφοροποιήσεις επιπέδων στη μουσική ανάγνωση. Ελλείμματα ακρίβειας και εγρήγορσης στο συνολικό παίξιμο προκάλεσαν αποσυντονισμούς, χασμωδίες και διάλυση του μουσικού ειρμού, τόσο στις μακρές εμβατηριακές αναπτύξεις του εναρκτήριου μέρους όσο και στα εντός παρενθέσεων μουσικά μικρο-επεισόδια των δύο επόμενων. Ενδημικά προβλήματα ορθοτονίας στα χάλκινα πνευστά και ειδικά στην ομάδα των κόρνων, «μόλυναν» τον ομαδικό ήχο στις μεγάλες φανφάρες.
Μείζον πρόβλημα ήταν το αγχωμένο, συχνά βιαστικό και εκτός χρόνου παίξιμο του α' βιολιού από τον Αρμπέν Καντέσα. Ευτυχώς, δεν έλειψαν και κάποιες -φευ λιγοστές!- νησίδες αγαλλίασης: εξαιρετικές σημειακές συνεισφορές των ξύλινων πνευστών, εκτεταμένα υποβλητικά σόλι του τρομπονίστα Ιωάννη Αρβανιτάκη στο εναρκτήριο μέρος, το ποιητικό μακρόθεν σόλο του ταχυδρομικού κόρνου από τον Γιάννη Καραμπέτσο της ΚΟΑ, στο γ' μέρος. Το μέρος της άλτο τραγούδησε υποβλητικά η μεσόφωνος Μαργαρίτα Συγγενιώτου· υγιής, τονικά ασφαλής φωνή με ωραίο, ταιριαστά σκούρο ηχόχρωμα και προσεκτική, καλοφινιρισμένη φραστική απέδωσαν υποδειγματικά αυτό το κομβικό σημείο-κλειδί της Συμφωνίας. Καλά, με σαφήνεια και ακρίβεια, αποδόθηκε το λιγότερο απαιτητικό, εκτενές καταληκτικό μέρος της Συμφωνίας, όπου κυριαρχεί σταθερά το σώμα των εγχόρδων σε ρευστές, επάλληλες εκπορεύσεις φραστικής. *
Τι πιο ταιριαστό για τη Λυρική Σκηνή από το να μας πρόσφερε φέτος το -και διεθνώς- πρώτο σύγχρονο σκηνικό ανέβασμα της «Αδελφής Βεατρίκης» του Μητρόπουλου, υπενθυμίζοντας και επιβεβαιώνοντας την εθνική της αποστολή σε πολλαπλά χαλεπούς καιρούς!
Αντίθετα, επιμένοντας «λαϊκά», μας μπουκώνει επαναλήψεις και αναβιώσεις, αρχής γενομένης με την «Κάρμεν», η οποία εγκαινίασε την πτωχότερη ίσως, και σίγουρα λιγότερο εμπνευσμένη καλλιτεχνική περίοδο της ιστορίας της (9/10/2010).
Στην άνευρη αναβίωση της συμβατικής σκηνοθεσίας του Βασίλη Νικολαΐδη (2002) πρωταγωνίστησε μια νέα, όχι απόλυτα εύστοχη διανομή τραγουδιστών. Τον επώνυμο ρόλο έφερε η μεσόφωνος Μαίρη-Ελεν Νέζη, επιλογή που, δεδομένης της μακράς, επιτυχούς ενασχόλησής της με το μπαρόκ, σίγουρα ξάφνιασε. Εμπειρη, ακμαία μονωδός η Νέζη, τραγούδησε με ακρίβεια και άνεση που εντυπωσίασαν, αξιοποιώντας με τέχνη την ωραία, ευκίνητη, άριστα εστιασμένη φωνή της.
Ομως η παρτιτούρα απαιτεί σαφώς διαφορετικές ισορροπίες: πιο σκούρα ηχοχρώματα, πιο αδρή υφή, άλλες κατανομές δυναμικής. Αλλά και σκηνικά -με εξαίρεση τη βίαιη, προδρομικά βεριστική τελική σκηνή, όπου η μουσική υπερασπίζεται απόλυτα τον εαυτό της- η ανάλαφρη, λαμπερή Κάρμεν της δεν ανέδιδε την επικίνδυνη ερωτική σαγήνη, την επιθετικότητα του αδίστακτου αρπακτικού, τον αυθάδη σαρκασμό, την αγέλαστη αποφασιστικότητα απέναντι στη συναίσθηση του μοιραίου.
Ολα αυτά τονίστηκαν από τη σκηνική και φωνητική αντιπαράθεσή της με τον ιδανικά μεσογειακό Δον Χοσέ του Ρούμπενς Πελιτσάρι. Ο Ιταλός τενόρος, που είχαμε ακούσει το καλοκαίρι στην Μπρέγκεντς ως Ρανταμές («Ε» 18/8/2010), διέθετε τα σωστά φωνητικά προσόντα -χροιά, σφρίγος, ρωμαλέα δυναμική- που απαιτεί ο ρόλος, αλλ' επιπλέον αίσθηση ύφους, (ελεγχόμενη) τραχύτητα και πειστική δραματική αμεσότητα. Φωνητικά και σκηνικά αξιοπρεπής υπήρξε η Μαρία Μητσοπούλου ως Μικαέλα, σκηνικά όχι αρκετά πειστικός ο Δημήτρης Κασιούμης ως Εσκαμίγιο. Την παράσταση διηύθυνε με σφρίγος ο Ηλίας Βουδούρης.
Ανισος φόρος τιμής σε Μάλερ και Μητρόπουλο
Φέτος η συμπλήρωση 50 χρόνων από το θάνατο του Δημήτρη Μητρόπουλου (1896-1960) και 150 από τη γέννηση του Μάλερ (1860-1911), υπενθυμίζουν σημαδιακά την αποφασιστική συνεισφορά του Ελληνα αρχιμουσικού στην καθιέρωση της μουσικής του Βοημού συνθέτη μεταπολεμικά. Ανταποκρινόμενα σε πρόταση του μουσικολόγου Απόστολου Κώστιου, τα Μουσικά Σύνολα του Δήμου Αθηναίων τίμησαν τη διπλή επέτειο παρουσιάζοντας τη μαλερική «Συμφωνία αρ.3» υπό τον Λουκά Καρυτινό (Μέγαρο Μουσικής, 27/9/2010).
Ο Ελληνας αρχιμουσικός απέδειξε ότι κατανοεί τις ιδιαίτερες, υψηλές τεχνικές απαιτήσεις της «πολυεπίπεδης» μουσικής αφήγησης του Μάλερ και διαθέτει τη μουσική ευαισθησία να ανταποκριθεί στη σύνθετη δραματολογία της. Σε αδιάλειπτη εγρήγορση υπαγόρευσε διαφοροποιήσεις ταχυτήτων, διατήρησε συνεκτικά σταθερούς βηματισμούς, όρισε παραγραφοποιήσεις, επίπεδα και παρενθέσεις στη μουσική αφήγηση. Ατυχώς για όλους -των τιμωμένων συμπεριλαμβανομένων!- η συναυλία υπήρξε καταφανώς άνιση.
Είναι απολύτως σαφές ότι η Συμφωνική Ορχήστρα του Δήμου Αθηναίων δεν διαθέτει ούτε την εμπειρία ούτε το επίπεδο τεχνικής επάρκειας που θα της επέτρεπε να αναμετρηθεί επιτυχώς με τέτοια έργα· ομοίως τα φωνητικά σύνολα που συμμετείχαν. Η απουσία ικανών διαβαθμίσεων δυναμικής σε έγχορδα και πνευστά κατέστρεψε ατμόσφαιρες και ακύρωσε νοηματικές διαφοροποιήσεις επιπέδων στη μουσική ανάγνωση. Ελλείμματα ακρίβειας και εγρήγορσης στο συνολικό παίξιμο προκάλεσαν αποσυντονισμούς, χασμωδίες και διάλυση του μουσικού ειρμού, τόσο στις μακρές εμβατηριακές αναπτύξεις του εναρκτήριου μέρους όσο και στα εντός παρενθέσεων μουσικά μικρο-επεισόδια των δύο επόμενων. Ενδημικά προβλήματα ορθοτονίας στα χάλκινα πνευστά και ειδικά στην ομάδα των κόρνων, «μόλυναν» τον ομαδικό ήχο στις μεγάλες φανφάρες.
Μείζον πρόβλημα ήταν το αγχωμένο, συχνά βιαστικό και εκτός χρόνου παίξιμο του α' βιολιού από τον Αρμπέν Καντέσα. Ευτυχώς, δεν έλειψαν και κάποιες -φευ λιγοστές!- νησίδες αγαλλίασης: εξαιρετικές σημειακές συνεισφορές των ξύλινων πνευστών, εκτεταμένα υποβλητικά σόλι του τρομπονίστα Ιωάννη Αρβανιτάκη στο εναρκτήριο μέρος, το ποιητικό μακρόθεν σόλο του ταχυδρομικού κόρνου από τον Γιάννη Καραμπέτσο της ΚΟΑ, στο γ' μέρος. Το μέρος της άλτο τραγούδησε υποβλητικά η μεσόφωνος Μαργαρίτα Συγγενιώτου· υγιής, τονικά ασφαλής φωνή με ωραίο, ταιριαστά σκούρο ηχόχρωμα και προσεκτική, καλοφινιρισμένη φραστική απέδωσαν υποδειγματικά αυτό το κομβικό σημείο-κλειδί της Συμφωνίας. Καλά, με σαφήνεια και ακρίβεια, αποδόθηκε το λιγότερο απαιτητικό, εκτενές καταληκτικό μέρος της Συμφωνίας, όπου κυριαρχεί σταθερά το σώμα των εγχόρδων σε ρευστές, επάλληλες εκπορεύσεις φραστικής. *
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου