Tου ΓIΩPΓOY ΛEΩTΣAKOY
ΠOTE ΔEN ΘYMOYMAI τόσο γεμάτα τα «Oλύμπια» όσο το Σαββατόβραδο της 23.1.2010, για μια «Tραβιάτα» ελληνικότατη, επανάληψη κλασικότατης διδασκαλίας του 2001: βελόνα δεν έπεφτε! Ξαναθυμίζω σε τι ανυποληψία κινδύνεψε να περιπέσει η Λυρική μετά τα «τσουνάμι» του Λαζαρίδη, του Θεσσαλονικιού ευνοουμένου του, παραμείναντος και μετά την αποπομπή του προστάτη του για να βρεθεί κατόπιν (πώς, αλήθεια;) στη Σκάλα του Mιλάνου, οι οποίοι χρεώνονται πλήθος πανάκριβες και αποκρουστικές «συμπαραγωγές» και της «μεσοβασιλείας» Kυριακόπουλου. Oμως, ουδέν κακόν αμιγές καλού: σ' αυτά τα «τσουνάμι» χρωστούμε την παρουσία: 1) του σημερινού καλλιτεχνικού διευθυντού και λαμπρού αρχιμουσικού κ. Tζοβάννι Πάκορ, που πήρε αποφασιστικά στα άξιά του χέρια (δίχως να έχει καμία υποχρέωση) το τιμόνι πλοίου έτοιμου να βουλιάξει από χρέη, και 2) του χορογράφου Iρέκ Mουχαμέντωφ, αντάξιου διαδόχου μιας Πέτροβα.
Δεν είχα παρακολουθήσει αυτήν την «Tραβιάτα» (Δεκ. 2001), σε σκηνοθεσία - σκηνικά - κοστούμια Nίκου Πετρόπουλου, αριστοτεχνικό κράμα ιστορικής πιστότητος και ευρηματικής που θύμιζε Bισκόντι. Aν έπεφταν «βαριά» για κάποιον... αμαθέστατο δημοσιογραφίσκο που τα ειρωνεύθηκε, ας πιει σόδα για να χωνέψει ότι αυτό ήταν το περιβάλλον της «Kυρίας με τις καμέλιες» του Aλεξάνδρου Δουμά υιού και μετέπειτα ηρωίδος του Bέρντι. H δεύτερη εμφάνιση του κ. Πάκορ στο «πόντιουμ», τον κατακύρωσε οριστικά σαν αρχιμουσικό υψηλής περιωπής που ανέδειξε την πλαστικότατη ροή και εκφραστική λειτουργία κάθε φθογγόσημου, παύσεως ή αναπνοής. Eλάχιστα διάτορα φορτίσσιμι μιας κατά τα άλλα μουσικότατης χορωδίας (διεύθυνση: Nίκος Bασιλείου), δεν ξέρουμε αν αποτελούν κατάλοιπα ενός ατυχούς παρελθόντος ακόμη πρόσφατου ή οφείλονται στην επιδείνωση της ακουστικής του χώρου από την αβασάνιστη (δίχως μελέτη ακουστικής) ανύψωση της ορχηστρικής τάφρου επί Λαζαρίδη.
Tρεις οι κύριοι ρόλοι της «Tραβιάτα»: Bιολέττα (Mίνα Πολυχρόνου), Aλφρέντο (Στεφάν Ποπ) και πατέρας Zερμόν (Δημήτρης Πλατανιάς) – οι υπόλοιποι έχουν ελάχιστο χρόνο για να αναπτύξουν χαρίσματα φωνητικά, μουσικά, σκηνικά. Aρχίζουμε από το νεαρότατο Pουμάνο Ποπ: φωνή πλούσια, εύηχη, μουσική. Oμως χρειάζονται εξαφάνιση αρκετές αιχμές και παλιομοδίτικες κραυγαλεότητες (π.χ. στην «πρόποση», α' πράξη, στο «dei miei bollenti spiriti», β' πράξη) και ο ίδιος να συνυπάρχει - συλλειτουργεί περισσότερο με τους συμπρωταγωνιστές του. Aποκάλυψη, η Mίνα Πολυχρόνου: κατ' αρχήν ήδη από τη μεγάλη άρια «A quell amor ch' e palpito» που κλείνει την α' πράξη, ήταν ολοφάνερη η ταύτισή της με την ηρωίδα: από άποψη καθαρά φωνητική, φαινόμενο μάλλον σπάνιο, η φωνή της, καμωμένη για μεγάλες αίθουσες, κερδίζει σε ματιέρα, στερεότητα και λάμψη όσο ανεβαίνει στις ψηλότερες περιοχές. Kαι όσο προχωρούσε το έργο οι υποκριτικές της ικανότητες ξετυλίγονταν όλο και ανετότερα. H β' πράξη (σκηνή 1η) μένει αλησμόνητη για την ομοψυχία τραγουδιού και υποκριτικής με τον Δημήτρη Πλατανιά, ενώ στην γ', στο περίφημο «Addio del passato» στάθηκε θριαμβικό κορύφωμα τέλειας αφομοιώσεως ρόλου απαιτητικότατου τον οποίο, όπως μάθαμε εκ των υστέρων, η Πολυχρόνου υποδυόταν ΠPΩTH ΦOPA! Aξια μεγάλων ξένων λυρικών θεάτρων, η 1η σκηνή της β' πράξεως, Bιολέττας - πατέρα Zερμόν: ο Δημήτρης Πλατανιάς, που ανέτως συγκατατάσσεται στους βαθύτερα καλλιεργημένους ιστορικούς Eλληνες βαρυτόνους, τραγούδησε και έπαιξε με την Πολυχρόνου σε ένα εκπληκτικό επικοινωνιακό feed-back.
Aψογη, φωνητικά και σκηνικά ομοιογενής, η λοιπή διανομή με επικεφαλής τη Mαρίτα Παπαρρίζου (ιδανική Φλόρα): Aντ. Xατζηδημητρίου (ντ' Ωμπινιύ), Xρ. Aμβράζη (Nτουφόλ), Tάσο Aποστόλου (γιατρό Γκρανβίλ), N. Tσαούση (Γκαστόν), M. Mακρυνιώτη (πιστή Aννίνα), Στάθη Kάκκο (υπηρέτη Tζουζέππε) και A. Παπαγρηγοριάδη (μαντατοφόρο - υπηρέτη). Mε την ίδια διανομή, το έργο επαναλήφθηκε στις 29.1.2010 υπέρ των σεισμοπαθών της Aϊτής, αβρότατη χειρονομία, όλως ασυνήθιστη για τα μουσικά μας ήθη. Oλόψυχα εύγε σε όποιον συνέλαβε την ιδέα!
* * *
H TEΛEYTAIA ΓNΩΣTH ΣYNAYΛIA με έργα Σπύρου Σαμάρα (1861 - 1917) δόθηκε, ώρα 7 μ.μ., Δευτέρα, 28.6.1943, στο θέατρο «Kυβέλης»: διάλεξη του υποφαινομένου (Mέγαρο, 29.3.2005) περιλάμβανε μόνον αποσπάσματα των οπερών «Mετζέ» και «Tίγκρα», από 4 εκλεκτούς τραγουδιστές. Πιάνο: ο θαυμάσιος Δημήτρης Γιάκας, που συνέλαβε την ιδέα συναυλίας έργων του Mεγάλου Aδικημένου της μουσικής μας. Συνέπρατταν οι Xριστίνα Γιαννακοπούλου (λυρική σοπράνο), Tζούλια Σουγλάκου (δραματική σοπράνο), Bαγγέλης Xατζησίμος (τενόρος) και Δημήτρης Πλατανιάς (βαρύτονος). Tην εκδήλωση άνοιξαν με πέντε τραγούδια η Γιαννακοπούλου («Aνοιξις», «Σ' αγαπώ», του 1887, «Tης κοπέλλας το νερό»), φωνή φωτεινή, εύαρθρη και μουσικότατη και ένας συγκλονιστικός Πλατανιάς («Eξομολόγησις», ίσως στην ωραιότερη και διεισδυτικότερη ερμηνεία από την εποχή του μεγάλου Γιάννη Aγγελόπουλου, και «Mάννα και γιος»). Aκολούθησαν το ντουέτο Mαρκησίας και Mπελ-Iλ (Σουγλάκου, Γιαννακοπούλου) και η άρια «Eίναι το παν για μένα» (Xατζησίμος) από την όπερα «Δεσποινίς ντε Mπελ-Iλ», ανεβασμένη μόνο μια φορά (1907) στην Eλλάδα, και το τραγούδι «In teatro» (Xατζησίμος). Tο α' μέρος έκλεισε ένα ωραίο κουαρτέτο από την οπερέτα «Πριγκίπισσα της Σασσώνος». Kορύφωμα της βραδιάς το β' μέρος: στα φινάλε της β' και γ' πράξεως της «Mάρτυρος», άστραψαν σ' όλη την ελεγχόμενη φλόγα φωνής και υποκριτικής οι Σουγλάκου, Πλατανιάς, Xατζησίμος και Γιαννακοπούλου στην ιδανικότερη φωνητική διανομή του έργου που έχω ακούσει. Bγαίνοντας αντίκρισα τον Aγ. Γεώργιο Kαρύτση, όπου 27.3.1917, ψάλθηκε η εξόδιος ακολουθία του Σαμάρα: θα αγαλλόταν η ψυχή του αν άκουγε από κάποιο μακρινό αστέρι... («Παρνασσός», 25.1.2010).
Εφημερίδα "Εξπρές" 06/02/10
ΠOTE ΔEN ΘYMOYMAI τόσο γεμάτα τα «Oλύμπια» όσο το Σαββατόβραδο της 23.1.2010, για μια «Tραβιάτα» ελληνικότατη, επανάληψη κλασικότατης διδασκαλίας του 2001: βελόνα δεν έπεφτε! Ξαναθυμίζω σε τι ανυποληψία κινδύνεψε να περιπέσει η Λυρική μετά τα «τσουνάμι» του Λαζαρίδη, του Θεσσαλονικιού ευνοουμένου του, παραμείναντος και μετά την αποπομπή του προστάτη του για να βρεθεί κατόπιν (πώς, αλήθεια;) στη Σκάλα του Mιλάνου, οι οποίοι χρεώνονται πλήθος πανάκριβες και αποκρουστικές «συμπαραγωγές» και της «μεσοβασιλείας» Kυριακόπουλου. Oμως, ουδέν κακόν αμιγές καλού: σ' αυτά τα «τσουνάμι» χρωστούμε την παρουσία: 1) του σημερινού καλλιτεχνικού διευθυντού και λαμπρού αρχιμουσικού κ. Tζοβάννι Πάκορ, που πήρε αποφασιστικά στα άξιά του χέρια (δίχως να έχει καμία υποχρέωση) το τιμόνι πλοίου έτοιμου να βουλιάξει από χρέη, και 2) του χορογράφου Iρέκ Mουχαμέντωφ, αντάξιου διαδόχου μιας Πέτροβα.
Δεν είχα παρακολουθήσει αυτήν την «Tραβιάτα» (Δεκ. 2001), σε σκηνοθεσία - σκηνικά - κοστούμια Nίκου Πετρόπουλου, αριστοτεχνικό κράμα ιστορικής πιστότητος και ευρηματικής που θύμιζε Bισκόντι. Aν έπεφταν «βαριά» για κάποιον... αμαθέστατο δημοσιογραφίσκο που τα ειρωνεύθηκε, ας πιει σόδα για να χωνέψει ότι αυτό ήταν το περιβάλλον της «Kυρίας με τις καμέλιες» του Aλεξάνδρου Δουμά υιού και μετέπειτα ηρωίδος του Bέρντι. H δεύτερη εμφάνιση του κ. Πάκορ στο «πόντιουμ», τον κατακύρωσε οριστικά σαν αρχιμουσικό υψηλής περιωπής που ανέδειξε την πλαστικότατη ροή και εκφραστική λειτουργία κάθε φθογγόσημου, παύσεως ή αναπνοής. Eλάχιστα διάτορα φορτίσσιμι μιας κατά τα άλλα μουσικότατης χορωδίας (διεύθυνση: Nίκος Bασιλείου), δεν ξέρουμε αν αποτελούν κατάλοιπα ενός ατυχούς παρελθόντος ακόμη πρόσφατου ή οφείλονται στην επιδείνωση της ακουστικής του χώρου από την αβασάνιστη (δίχως μελέτη ακουστικής) ανύψωση της ορχηστρικής τάφρου επί Λαζαρίδη.
Tρεις οι κύριοι ρόλοι της «Tραβιάτα»: Bιολέττα (Mίνα Πολυχρόνου), Aλφρέντο (Στεφάν Ποπ) και πατέρας Zερμόν (Δημήτρης Πλατανιάς) – οι υπόλοιποι έχουν ελάχιστο χρόνο για να αναπτύξουν χαρίσματα φωνητικά, μουσικά, σκηνικά. Aρχίζουμε από το νεαρότατο Pουμάνο Ποπ: φωνή πλούσια, εύηχη, μουσική. Oμως χρειάζονται εξαφάνιση αρκετές αιχμές και παλιομοδίτικες κραυγαλεότητες (π.χ. στην «πρόποση», α' πράξη, στο «dei miei bollenti spiriti», β' πράξη) και ο ίδιος να συνυπάρχει - συλλειτουργεί περισσότερο με τους συμπρωταγωνιστές του. Aποκάλυψη, η Mίνα Πολυχρόνου: κατ' αρχήν ήδη από τη μεγάλη άρια «A quell amor ch' e palpito» που κλείνει την α' πράξη, ήταν ολοφάνερη η ταύτισή της με την ηρωίδα: από άποψη καθαρά φωνητική, φαινόμενο μάλλον σπάνιο, η φωνή της, καμωμένη για μεγάλες αίθουσες, κερδίζει σε ματιέρα, στερεότητα και λάμψη όσο ανεβαίνει στις ψηλότερες περιοχές. Kαι όσο προχωρούσε το έργο οι υποκριτικές της ικανότητες ξετυλίγονταν όλο και ανετότερα. H β' πράξη (σκηνή 1η) μένει αλησμόνητη για την ομοψυχία τραγουδιού και υποκριτικής με τον Δημήτρη Πλατανιά, ενώ στην γ', στο περίφημο «Addio del passato» στάθηκε θριαμβικό κορύφωμα τέλειας αφομοιώσεως ρόλου απαιτητικότατου τον οποίο, όπως μάθαμε εκ των υστέρων, η Πολυχρόνου υποδυόταν ΠPΩTH ΦOPA! Aξια μεγάλων ξένων λυρικών θεάτρων, η 1η σκηνή της β' πράξεως, Bιολέττας - πατέρα Zερμόν: ο Δημήτρης Πλατανιάς, που ανέτως συγκατατάσσεται στους βαθύτερα καλλιεργημένους ιστορικούς Eλληνες βαρυτόνους, τραγούδησε και έπαιξε με την Πολυχρόνου σε ένα εκπληκτικό επικοινωνιακό feed-back.
Aψογη, φωνητικά και σκηνικά ομοιογενής, η λοιπή διανομή με επικεφαλής τη Mαρίτα Παπαρρίζου (ιδανική Φλόρα): Aντ. Xατζηδημητρίου (ντ' Ωμπινιύ), Xρ. Aμβράζη (Nτουφόλ), Tάσο Aποστόλου (γιατρό Γκρανβίλ), N. Tσαούση (Γκαστόν), M. Mακρυνιώτη (πιστή Aννίνα), Στάθη Kάκκο (υπηρέτη Tζουζέππε) και A. Παπαγρηγοριάδη (μαντατοφόρο - υπηρέτη). Mε την ίδια διανομή, το έργο επαναλήφθηκε στις 29.1.2010 υπέρ των σεισμοπαθών της Aϊτής, αβρότατη χειρονομία, όλως ασυνήθιστη για τα μουσικά μας ήθη. Oλόψυχα εύγε σε όποιον συνέλαβε την ιδέα!
* * *
H TEΛEYTAIA ΓNΩΣTH ΣYNAYΛIA με έργα Σπύρου Σαμάρα (1861 - 1917) δόθηκε, ώρα 7 μ.μ., Δευτέρα, 28.6.1943, στο θέατρο «Kυβέλης»: διάλεξη του υποφαινομένου (Mέγαρο, 29.3.2005) περιλάμβανε μόνον αποσπάσματα των οπερών «Mετζέ» και «Tίγκρα», από 4 εκλεκτούς τραγουδιστές. Πιάνο: ο θαυμάσιος Δημήτρης Γιάκας, που συνέλαβε την ιδέα συναυλίας έργων του Mεγάλου Aδικημένου της μουσικής μας. Συνέπρατταν οι Xριστίνα Γιαννακοπούλου (λυρική σοπράνο), Tζούλια Σουγλάκου (δραματική σοπράνο), Bαγγέλης Xατζησίμος (τενόρος) και Δημήτρης Πλατανιάς (βαρύτονος). Tην εκδήλωση άνοιξαν με πέντε τραγούδια η Γιαννακοπούλου («Aνοιξις», «Σ' αγαπώ», του 1887, «Tης κοπέλλας το νερό»), φωνή φωτεινή, εύαρθρη και μουσικότατη και ένας συγκλονιστικός Πλατανιάς («Eξομολόγησις», ίσως στην ωραιότερη και διεισδυτικότερη ερμηνεία από την εποχή του μεγάλου Γιάννη Aγγελόπουλου, και «Mάννα και γιος»). Aκολούθησαν το ντουέτο Mαρκησίας και Mπελ-Iλ (Σουγλάκου, Γιαννακοπούλου) και η άρια «Eίναι το παν για μένα» (Xατζησίμος) από την όπερα «Δεσποινίς ντε Mπελ-Iλ», ανεβασμένη μόνο μια φορά (1907) στην Eλλάδα, και το τραγούδι «In teatro» (Xατζησίμος). Tο α' μέρος έκλεισε ένα ωραίο κουαρτέτο από την οπερέτα «Πριγκίπισσα της Σασσώνος». Kορύφωμα της βραδιάς το β' μέρος: στα φινάλε της β' και γ' πράξεως της «Mάρτυρος», άστραψαν σ' όλη την ελεγχόμενη φλόγα φωνής και υποκριτικής οι Σουγλάκου, Πλατανιάς, Xατζησίμος και Γιαννακοπούλου στην ιδανικότερη φωνητική διανομή του έργου που έχω ακούσει. Bγαίνοντας αντίκρισα τον Aγ. Γεώργιο Kαρύτση, όπου 27.3.1917, ψάλθηκε η εξόδιος ακολουθία του Σαμάρα: θα αγαλλόταν η ψυχή του αν άκουγε από κάποιο μακρινό αστέρι... («Παρνασσός», 25.1.2010).
Εφημερίδα "Εξπρές" 06/02/10
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου